Codjowaedje waitî

Li codjowaedje di waitî, c' est l' essegne po codjower les viebes erîlés del deujhinme troke da Hendschel. On-z a eto eployî come essegne "lodjî".

Mwaissès piceures

Po codjower "waitî", on stitche ene cawete di codjowaedje après l' bodje wait-.

Les cawetes di codjowaedjes des viebes del deujhinme troke sont les minmes ki les cenes del prumire troke, apus ki :

• a l' atôchî (poli) di l' indicatif prezintrece (et ås tins et djins kel shuvnut), li cawete est -îz (et nén -ez) :

vos waitîz, i fåt ki vos cmincîxhe, saetchîz comifåt !

(eto, l' indicatif prezintrece a l' minme cogne ki les indicatifs erireces, durants et nén durants: vos waitîz = F. vous regardez, vous regardiez, vous regardâtes).

• Ås singulî do DIE (imparfait), les cawetes sont -ive, ives, ive (et nén -éve, éves, -éve).

Viebes erîlés so "waitî"

C' est tos les viebes ki leu cawete d' infinitif, c' est -î, Les viebes kel dierinne cossoune di leu bodje, c' est -ss-, -c-, -tch-, -dj- et -y- sont bråmint pus sovint rfondous come viebe del deujhinme troke ki come viebe del prumire troke :

• poussî, dressî (disfondowe : poûsser, dresser).
• kimincî, apicî : (disfondowe : cumincè, apicè).
• saetchî, (disfondowe : satchè).
• tcherdjî (disfondowe : tchèrdjè).
• abiyî, rabiyî, disbiyî

Disrîlés viebes del deujhinme troke

• les viebes del troejhinme troke, ki leu cawete d' infinitif, c' est -Cossoune + yî.
• les viebes ki l' dierinne cossoune candje pacô :
  • divant ene cossoune : viebes avou on shuvion -ssî å coron : tchessî .
  • divant l' voyale -a (cawetes di codjowaedje -ans, -a…)
    • Viebes avou on shuvion -cî å coron : picî.
    • Viebes avou on shuvion -kî å coron : tchôkî.
• Les viebes ki candjnut d' voyale å dierin pî : grevissî, criyî, spiyî,....
• Les viebes avou on R divant l' dierinne cossoune
  • Codjowaedje tcherdjî : sins ristitcheye voyale (å prezint singulî…)
  • Codjowaedje hertchî : avou ristitcheye voyale (å prezint singulî…)
• Les viebes avou deus cossounes divant l' cawete -î : ramxhî, frumjhî (co a travayî).

Codjowaedjes coinreces

• Infinitif.
  • come les ôtes longs I, li cawete di codjowaedje di l' infinitif divént -i dins l' payis di Flipveye et d' Dinant ::couminci (Flipveye), kiminci (Dinant).
  • Cisse troke la n' esgistêye nén dins l' Mîtrinne Årdene, elle est replaecêye pa des cawetes di codjowaedjes del prumire troke:

kumincè (Sint-Houbert, Tchestrolès)

kumincer (ban d' Libin).

Hårdêyes difoûtrinnes

• Tåvlea d' codjowaedje des viebes erîlés del deujhinme troke (so l' Aberteke)
• Viebes di cisse sôre la dedja studyî e Wiccionaire